Wetenschappelijk onderzoek kan tot opzienbarende resultaten leiden. Maar soms komt er een kink in de kabel. Het overkwam promovendus Claudia Molema en haar promotieteam (waarin RIVM en Tranzo, Tilburg University samenwerken) bij een onderzoek naar belonen voor bewegen.
Juist bij beginnende type 2 diabetespatiënten kan afvallen ertoe leiden dat ze met minder medicatie kunnen leven. Van de Goor: ‘Dat is voor de mensen prettiger, de zorg wordt minder belast en de kosten lopen – zeker op langere termijn – terug.’
Investering
Echter, juist voor deze groep is bewegen lastig. Een veelbesproken idee is om ze te belonen als het ze lukt om langere tijd meer te bewegen. ‘Dat hoeft niet met contant geld te zijn’, vertelt Van de Goor. ‘Het kan ook een cadeau- of theaterbon zijn. De investering in zo’n beloning weegt in de verste verte niet op tegen de zorgkosten als iemand ziek wordt.’ Uit Molema’s literatuuronderzoek blijkt dat het vooruitzicht op een beloning mensen kan helpen om net die eerste drempel naar meer bewegen te nemen. Maar, een beloning werkt alleen op de korte termijn.
Geen dinerbon
De groep van Molema onderzocht vervolgens wat mensen uit de doelgroep vinden van zo’n beloning. Sommigen vonden het niet nodig, anderen leek het wel wat, waarbij de grootste voorkeur uitging naar een bedrag van 100 euro contant of anders liefst een dinerbon. ‘Uiteindelijk is om verschillende redenen gekozen voor een neutrale cadeaubon van 65 euro, daar kun je van alles mee kopen.’
Spaak
Die cadeaubon zouden mensen krijgen na afloop van een beweegprogramma van 3 maanden. Van de Goor: ‘In die tijd wilden wij proberen de mensen intrinsiek te motiveren om door te gaan en onderzoeken of die financiële prikkel inderdaad een toegevoegde waarde heeft.’ Echter zover is het niet gekomen. Door een complex van factoren, waarin het regelen van de vergoeding van de fysiotherapeuten de hoofdmoot vormde, was het enthousiasme en de energie weggevloeid bij alle partijen.
Les
Fysiotherapeuten krijgen voor beweeginterventies bij mensen met diabetes type 2 of een verhoogd risico hierop geen vergoeding vanuit de basisverzekering. Hun bijdrage moest dus afzonderlijk worden geregeld. Dat is ondanks goede contacten met zorgverzekeraars niet gelukt. Van de Goor: ‘De context maakte dit onderzoek onmogelijk. Dat is een heel belangrijke les. We moeten met elkaar de financiering van preventie beter regelen.’
Focusgroepen
De komende tijd wordt nog onderzocht wat bevorderende en belemmerende factoren zijn bij de inzet van gecombineerde leefstijlinterventies vanuit de eerstelijns gezondheidszorg. En in focusgroepen met onder andere mensen met diabetes type 2 en andere chronische aandoeningen wordt gekeken hoe deze doelgroep aankijkt tegen het gebruik van financiële prikkels. Kennis die van belang is voor de toekomst van de preventiepraktijk.