De snelste tijd neerzetten in een zwemwedstrijd kan alleen door een perfecte combinatie van onder meer kracht en techniek. Hoe meet je deze factoren en hoe vertaal je die gegevens naar de ideale training? Een team van onderzoekers, topsporters én bedrijven presenteerden vandaag hun oplossing: een slimme sensor die de bewegingen van de zwemmer meet en realtime inzicht geeft in de zwemprestatie.
Tijdens de slotbijeenkomst van het onderzoeksproject vandaag in het Instituut voor Sportstudies in Groningen demonstreerde voormalig Olympisch zwemmer Sebastiaan Verschuren de sensor. ‘Het kleine apparaatje dat is geïntegreerd in zijn zwempak meet onder andere de snelheid, bewegingen en hartslag van de zwemmer,’ legt projectleider Martin Truijens uit. Via gekoppelde software ziet de coach direct de gemeten data van de zwemmer, die ingezet kan worden om trainingen aan te scherpen.
Van stopwatch naar sensor
Hoewel de robuustheid van het systeem nog verder geoptimaliseerd moet worden, betekent de sensor een doorbraak voor de zwemsport, zeker in vergelijk met de stopwatches die daar voorheen nog voor werden gebruikt. Het maakt het mogelijk om de prestatie van een zwemmer secuurder te meten. Niet alleen het soort slag en het aantal slagen per baan worden gemeten, ook de hartslag en de tijd tussen afzet en keerpunt of finish worden vastgelegd. Kleine oneffenheden in de zwembewegingen, die eerder niet goed zichtbaar waren, worden nu blootgelegd.
Hightech systeem
‘Deze data is ontzettend interessant voor een coach,’ zegt Truijens. Het hightech systeem biedt veel tijdswinst en overzicht voor de trainer. Ook Roald van der Vliet, manager van InnoSportLab de Tongelreep is enthousiast over de mogelijkheden. Robuustheid is wel essentieel: ‘Als dit systeem 100% betrouwbaar is wil iedere coach het hebben.’ Bernadet van Os, technologie-expert van NOC*NSF bevestigt dit: ‘De toepassingsmogelijkheden zijn veelbelovend, ook voor andere cyclische sporten. Maar er is nog wel een ontwikkelstap te maken voor we zover zijn.’
Gebruiksvriendelijk voor topsporters
Vier jaar lang heeft Martin Truijens, die in het verleden bondscoach was voor de Nederlandse zwemploeg en onder andere Femke Heemskerk trainde, met promovendus en embedded scientist van de KNZB Sander Ganzevles gewerkt aan de sensor. Twee bedrijven waren hierbij van groot belang: Lode en 2M Engineering. ‘Zij zijn gespecialiseerd in ergometers en sensortechniek en hebben bergen werk verzet’, vertelt Truijens. ‘Het ontwikkelen van de sensor is namelijk best een puzzel geweest,’ zegt hij, ‘omdat de bestaande techniek onder water niet goed werkt. Je krijgt ruis of er kruipt bijvoorbeeld water tussen de meter en het lichaam van de sporter. Dat hebben we op slimme manieren moeten oplossen.’ Bovendien moest er rekening gehouden worden met de gebruiksvriendelijkheid voor topsporters. Maar deze sensor vormt geen belemmering tijdens de trainingen, bevestigt Sebastiaan Verschuren.
Businessplan
‘We hebben in dit project intensief samengewerkt,’ vertelt Coen Lauwerijssen van 2M Engineering tevreden, ‘en zijn ver gekomen met het prototype. Er zijn nog wel stappen nodig om tot een definitief product te komen.’ ‘We gaan nu verder kijken naar een businessplan voor voortzetting van het project,’ vult Ton Rademaker van Lode bv aan, ‘zeker omdat dit ook voor andere sporten interessant kan zijn.’
Onderzoeksprogramma Sport
Het project ‘Statusmonitoring bij topsporters’ maakt onderdeel uit van Onderzoeksprogramma Sport. Dit programma wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS en NOC*NSF en is gezamenlijk ontwikkeld, medegefinancierd en uitgevoerd door NWO-domein TTW, NWO-domein SGW en ZonMw, in samenwerking met de Stichting Innovatie Alliantie (SIA). Dit project valt onder pijler ‘Presteren’, waarin wetenschap wordt gekoppeld aan topsport.
Samenwerking
In dit project werkten Vrije Universiteit Amsterdam en Technische Universiteit Eindhoven samen met Lode bv en 2M Engineering en de KNZB.
(Bron NWO)
